Szymon Chrząstowski
Nie tylko schemat.
Praktyka systemowej terapii rodzin
Recenzje wydawnicze: dr hab. Barbara Józefik, dr hab. Barbara Tryjarska
miejsce wydania: Warszawa
rok wydania: 2014
ISBN: 978-83-61269-48-9
format: 150 × 230 mm
liczba stron: 248
oprawa: miękka
Książka dr. Szymona Chrząstowskiego poświęcona jest terapii par i rodzin w ujęciu systemowym. Autor, doświadczony psychoterapeuta i nauczyciel akademicki, nadał jej postać podręcznika dla osób szkolących się w terapii rodzinnej i rozpoczynających samodzielną praktykę. W przystępny sposób przedstawia różne kwestie związane z tą formą psychoterapii, odwołując się do najnowszej literatury polskiej i zagranicznej oraz własnych bogatych doświadczeń. Omawia przede wszystkim zagadnienia praktyczne, niekiedy bardzo szczegółowe i pomijane dotąd w publikacjach oraz programach szkoleń. Nie stroni przy tym od ironii, anegdot i przykładów z życia. W każdym rozdziale poleca czytelnikom wybrane lektury służące poszerzeniu wiedzy o omawianych problemach.
Spis treści
- Wstęp: W obronie schematu …
- Rozdział 1 Filary podejścia systemowego …
- System …
- Relacje …
- Przyczynowość cyrkularna
- Neutralność, zaciekawienie, lekceważenie
- Sposoby ujmowania patologii
- Homeostaza, morfostaza, morfogeneza
- Zmiana
- Kontekst
- Wieloobraz
- Dopasowanie
- Podsumowanie: co zrobić, aby nie zostać terapeutą systemowym
- Rozdział 2 Wywiad i konsultacja z rodziną
- Cel spotkania
- Zaproszenie na pierwsze spotkanie
- Etapy wywiadu z rodziną
- Przywitanie się i wstępne poznanie
- Poznawanie trudności rodziny
- Poznawanie kontekstu występowania problemu
- Sfery życia rodzinnego wolne od problemu
- Kończenie spotkania
- Systemowa konsultacja rodzinna
- Postawa terapeuty
- Podsumowanie: jak przeprowadzić nieudany wywiad z rodziną
- Rozdział 3 Diagnoza
- Porównanie diagnozy nozologicznej i psychologicznej
- Kłopoty z wiedzą terapeuty
- Wspólne elementy diagnozy
- Diagnoza jako proces
- Diagnoza systemowa
- Błędy w diagnozie
- Przykłady hipotez
- Hipoteza I – przykład
- Hipoteza II – przykład
- Hipoteza III – przykład
- Narzędzia pomocne w diagnozie rodziny
- Kwestionariusze do Oceny Rodziny Manfreda Cierpki
- Skale Oceny Rodziny (SOR)
- Kwestionariusz Retrospektywnej Oceny Postaw Rodziców (KPR-Roc) i Skala Postaw Rodzicielskich (SPR i SPR-2)
- Kwestionariusz Komunikacji Małżeńskiej (KKM)
- Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych (KSP)
- Kwestionariusz Relacji Rodzinnych (KRR)
- Sytuacje szczególne w diagnozie
- Rodziny osób z poważnymi zaburzeniami psychicznymi lub chorobą somatyczną
- Rodziny osób niewłaściwie używających substancji psychoaktywnych
- Rodziny, w których pojawia się przemoc
- Rodziny osób nieradzących sobie z opieką nad dzieckiem
- Rodziny osób rozwodzących się i rodziny rekonstruowane
- Bezpłodność w rodzinie
- Rodziny pochodzące z innego kręgu kulturowego niż terapeuta
- Pary i rodziny gejów i lesbijek
- Samobójstwo
- Podsumowanie: jak źle przeprowadzić diagnozę
- Rozdział 4 Kontrakt terapeutyczny z parą lub rodziną
- Kierowanie do innych specjalistów
- Kto skorzysta, a kto nie skorzysta z terapii?
- Przerwanie terapii
- Podtrzymanie motywacji pary lub rodziny do uczestniczenia w terapii
- Zalety kontraktu
- Cele psychoterapii
- Styl współpracy i jej aspekty formalne
- Kończenie terapii
- Podsumowanie: może poradzimy sobie bez kontraktu
- Rozdział 5 Wybrane metody i techniki terapeutyczne
- Genogram
- Rzeźba rodziny i psychodrama
- Inscenizacja i alter ego
- Pytania
- Pytania cyrkularne
- Interwencja paradoksalna
- Przeformułowanie, zmiana etykietki, pozytywna konotacja
- Eksternalizacja
- Pytania o wyjątki
- Pisanie listów
- Skale terapeutyczne
- Zespoły: odzwierciedlający i świadków
- Psychoedukacja oraz bezpośrednie instruowanie rodziny
- Podsumowanie: jak mieć doskonałe narzędzia i dalej być kiepskim terapeutą
- Rozdział 6 Etyczne i praktyczne dylematy terapeuty
- Neutralność
- Kwestia poufności
- Psychoterapeuta w cyberprzestrzeni
- Przejrzystość działań terapeuty
- Nieprzestrzeganie kontraktu: niezgłoszenie się na sesję i agresja
- Kwestie finansowe oraz prezenty
- Podwójne relacje
- Fantazje seksualne
- Błędy terapeuty
- Zagadnienia związane z religijnością
- Stażyści
- Klient nasz pan
- Psychoterapia oparta na danych empirycznych
- Droga na skróty
- Podsumowanie: co terapeuta może zrobić, aby stanąć przed komisję etyczną
- Polecane lektury
- Post scriptum
- Użyteczne strony internetowe