Szymon Chrząstowski
Nie tylko schemat.
Praktyka systemowej terapii rodzin

Recenzje wydawnicze: dr hab. Barbara Józefik, dr hab. Barbara Tryjarska

miejsce wydania: Warszawa
rok wydania: 2014
ISBN: 978-83-61269-48-9
format: 150 × 230 mm
liczba stron: 248
oprawa: miękka

Książka dr. Szymona Chrząstowskiego poświęcona jest terapii par i rodzin w ujęciu systemowym. Autor, doświadczony psychoterapeuta i nauczyciel akademicki, nadał jej postać podręcznika dla osób szkolących się w terapii rodzinnej i rozpoczynających samodzielną praktykę. W przystępny sposób przedstawia różne kwestie związane z tą formą psychoterapii, odwołując się do najnowszej literatury polskiej i zagranicznej oraz własnych bogatych doświadczeń. Omawia przede wszystkim zagadnienia praktyczne, niekiedy bardzo szczegółowe i pomijane dotąd w publikacjach oraz programach szkoleń. Nie stroni przy tym od ironii, anegdot i przykładów z życia. W każdym rozdziale poleca czytelnikom wybrane lektury służące poszerzeniu wiedzy o omawianych problemach.

Spis treści

• Wstęp: W obronie schematu …
• Rozdział 1 Filary podejścia systemowego …
  • System …
  • Relacje …
  • Przyczynowość cyrkularna
  • Neutralność, zaciekawienie, lekceważenie
  • Sposoby ujmowania patologii
  • Homeostaza, morfostaza, morfogeneza
  • Zmiana
  • Kontekst
  • Wieloobraz
  • Dopasowanie
  • Podsumowanie: co zrobić, aby nie zostać terapeutą systemowym
• Rozdział 2 Wywiad i konsultacja z rodziną
  • Cel spotkania
  • Zaproszenie na pierwsze spotkanie
  • Etapy wywiadu z rodziną
  • Przywitanie się i wstępne poznanie
  • Poznawanie trudności rodziny
  • Poznawanie kontekstu występowania problemu
  • Sfery życia rodzinnego wolne od problemu
  • Kończenie spotkania
  • Systemowa konsultacja rodzinna
  • Postawa terapeuty
  • Podsumowanie: jak przeprowadzić nieudany wywiad z rodziną
• Rozdział 3 Diagnoza
  • Porównanie diagnozy nozologicznej i psychologicznej
  • Kłopoty z wiedzą terapeuty
  • Wspólne elementy diagnozy
  • Diagnoza jako proces
  • Diagnoza systemowa
  • Błędy w diagnozie
  • Przykłady hipotez
    • Hipoteza I – przykład
    • Hipoteza II – przykład
    • Hipoteza III – przykład
  • Narzędzia pomocne w diagnozie rodziny
    • Kwestionariusze do Oceny Rodziny Manfreda Cierpki
    • Skale Oceny Rodziny (SOR)
    • Kwestionariusz Retrospektywnej Oceny Postaw Rodziców (KPR-Roc) i Skala Postaw Rodzicielskich (SPR i SPR-2)
    • Kwestionariusz Komunikacji Małżeńskiej (KKM)
    • Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych (KSP)
    • Kwestionariusz Relacji Rodzinnych (KRR)
  • Sytuacje szczególne w diagnozie
    • Rodziny osób z poważnymi zaburzeniami psychicznymi lub chorobą somatyczną
    • Rodziny osób niewłaściwie używających substancji psychoaktywnych
    • Rodziny, w których pojawia się przemoc
    • Rodziny osób nieradzących sobie z opieką nad dzieckiem
    • Rodziny osób rozwodzących się i rodziny rekonstruowane
    • Bezpłodność w rodzinie
    • Rodziny pochodzące z innego kręgu kulturowego niż terapeuta
    • Pary i rodziny gejów i lesbijek
    • Samobójstwo
  • Podsumowanie: jak źle przeprowadzić diagnozę
• Rozdział 4 Kontrakt terapeutyczny z parą lub rodziną
  • Kierowanie do innych specjalistów
  • Kto skorzysta, a kto nie skorzysta z terapii?
  • Przerwanie terapii
  • Podtrzymanie motywacji pary lub rodziny do uczestniczenia w terapii
  • Zalety kontraktu
  • Cele psychoterapii
  • Styl współpracy i jej aspekty formalne
  • Kończenie terapii
  • Podsumowanie: może poradzimy sobie bez kontraktu
• Rozdział 5 Wybrane metody i techniki terapeutyczne
  • Genogram
  • Rzeźba rodziny i psychodrama
  • Inscenizacja i alter ego
  • Pytania
  • Pytania cyrkularne
  • Interwencja paradoksalna
  • Przeformułowanie, zmiana etykietki, pozytywna konotacja
  • Eksternalizacja
  • Pytania o wyjątki
  • Pisanie listów
  • Skale terapeutyczne
  • Zespoły: odzwierciedlający i świadków
  • Psychoedukacja oraz bezpośrednie instruowanie rodziny
  • Podsumowanie: jak mieć doskonałe narzędzia i dalej być kiepskim terapeutą
• Rozdział 6 Etyczne i praktyczne dylematy terapeuty
  • Neutralność
  • Kwestia poufności
  • Psychoterapeuta w cyberprzestrzeni
  • Przejrzystość działań terapeuty
  • Nieprzestrzeganie kontraktu: niezgłoszenie się na sesję i agresja
  • Kwestie finansowe oraz prezenty
  • Podwójne relacje
  • Fantazje seksualne
  • Błędy terapeuty
  • Zagadnienia związane z religijnością
  • Stażyści
  • Klient nasz pan
  • Psychoterapia oparta na danych empirycznych
  • Droga na skróty
  • Podsumowanie: co terapeuta może zrobić, aby stanąć przed komisję etyczną
  • Polecane lektury
• Post scriptum
• Użyteczne strony internetowe